Kifoz (kamburluk) nedir?
Kifoz, kamburluk olarak da bilinen, omurganın öne doğru eğilmesiyle meydana çıkan bir hastalıktır. İnsan omurgasında yandan bakıldığında anatomik olarak birbirini izleyen ters eğrilikler (boyunda, sırtta, belde ve leğen kemiğinde) bulunur. Eğrilikler birbirleriyle denge halinde olup başın leğen kemiği izahasın da tutarlar.
Kifoz omurganın en çok hangi bölgesinde görülür?
Kifoz hastalık olarak en çok sırt bölgesinde görülür. Bu bölgede normal kifoz açısının üst limiti 50 derece olup bu dereceyi aştığında hastalık düzeyinde kifozdan söz edilir.
Kimlerde kifoz varlığından şüphelenmeliyiz?
Kifoz hastalarına yandan bakıldığında baş vücuda göre önde izlenir. Sırta yandan bakıldığında kifoz çıkıntısı fark edilir. Bazı hastalarda bel çukurunda bir artış da görülebilir. Bu değişiklikler çoğu hastada üzerinde elbiseler olduğunda fark edilemez. Dolayısıyla hastanın soyunuk iken değerlendirilmesi en doğrusudur. Genelde aileler çocuklarındaki kifozu yazın deniz ve havuz aktivitelerinde fark ederler.
Aile kifozdan şüphelendiğinde ne yapmalı?
Biz omurga cerrahlarının bu konuda önceliği ailelerin yanlış bilgilendirilmelerini engellemek. Yanlış bilgilendirme, tanı hatasına, takip ve tedavi yanlışlarına sebep olabiliyor. Dolayısıyla bir omurga cerrahına ulaşmaları en doğru yoldur. Omurga cerrahı gerekli durumlarda ileri tetkiklerle (röntgen, MR, tomografi gibi) kifoz tanısını netleştirip açısal ölçüm yapabilir.
Duruş bozukluğu ile kifoz arasındaki fark nedir?
Bazı kişiler alışkanlık olarak kambur dururlar. Bu kişilerin kifoz hastalarından farkları istediklerinde dik durabilmeleridir. Röntgen açı ölçümleri de normale yakın çıkar (genelde 60 derecenin altında). Bazı ağır sporlarda artan göğüs kafesi hacmi ve kas kitlesinin omurgayı öne çekmesi ya da ergenlik çağındaki kızlarda gelişmekte olan göğüsleri gizleme gayreti duruş bozukluğu sebebi olarak düşünülür.
Duruş bozukluğu ilerde kifoz hastalığına sebep olabilir mi?
Duruş bozukluğu zaman içinde esnekliğini yitirebilir. Zaman içinde koltuğa yığılarak kambur oturmaya ve kambur yürümeye bağlı olarak omurgadaki bazı bağlar kısalarak kifoz hastalığına dönüşebilir. Çaba sarf etseler de dik duramazlar. Bu kifoz hastalığına dönüşüm olarak düşünülebilir.
O zaman duruş bozukluğunun da tedavisi ilerde kifoz oluşmaması için önemli denilebilir mi?
Kesinlikle, duruş bozukluğu ilerde oluşabilecek kifozu engellemek için düzeltilmelidir.
Kifoz nedenleri nelerdir?
Daha önce söylediğim gibi çocuklarda gözlenen ve çoğunlukla gözden kaçan duruş bozukluğuna bağlı kifoz (kambur duruş) en sık sebeplerden biridir. İkinci bir kifoz nedeni Scheuermann Hastalığıdır. Ergenlik çağında ortaya çıkar. Erkeklerde daha sıktır. Bu hastalıkta omur gövdelerinin büyüme kıkırdaklarının ön kısmında büyüme yavaşlar, arka bölümde ise normal devam eder. Sonuçta omur gövdeleri önü arkadan daha kısa birer yamuk haline gelerek kamburluk oluşturur. Genellikle ağrısızdır.
Konjenital kifoz, omurların eksik, yapışık ya da şekli bozuk oluşmasına bağlı ortaya çıkar. Bu tür kamburluklar hemen doğum sonrasında fark edilebilir. Bazen de omurlar arasında kaynamalar, yapışıklıklar zaman içinde asimetrik büyümeyle kamburluğa sebep olur. Omurga eğikliğinin yanı sıra boy kısalığına da sebep olur. Bu tip kifoz hızlı ve ciddi biçimde ilerler. Cerrahi tedavi ile ilerleme engellenip düzelme sağlanabilir.
Yaşlılarda kemik erimesine bağlı omurga kırıkları da kifoz da oluşturabilir. Ardışık omurların önlerinde oluşan çökme kırıkları sonrası oluşan kamalaşma kamburluğa sebep olur. Burada önemli olan bu kırıkların oluşmasının engellenmesidir. Kırıklar omur içine kemik ya da kemik çimentosu yerleştirilerek (vertebroplasti- kifoplasti) çökmüş omur yükseltilir ve kamburluk engelleyebilir.
Kifoz hastalarının sıkıntıları nelerdir?
Başlıca şikayet kozmetik olup sırta yandan bakıldığında eğrilik göze çarpar. Bazı hastalarda orta dereceli sırt ağrısı, omurgada sertlik ve kas kısalıklarına bağlı genel yorgunluk hali kifozun ek belirtileridir. Konjenital kifoz ya da omurga kırığına bağlı kifozlarda başka sebeplere bağlı ağrı görülebilir.
Kifoz önlenebilir mi? Önlemek için neler yapılabilir?
Kifozun önlenebilmesine yönelik egzersizler genelde duruş bozukluğuna bağlı kifoz ya da erken dönemde Schuerrmann kifozu için geçerli olabilir. Kısa olan karın, göğüs ve bacak kaslarının uzatılması; omurga çevresi kasların güçlendirilmesi ana prensiplerdir.
Kifozun cerrahi tedavisi nasıl yapılır?
Eğimin çok arttığı hastalarda (75 derece ve üstü) cerrahi tedavi tercih edilir. Cerrahi ile kamburluk düzeltilir ve eğikliğin ilerlemesi durdurulur.
